Vì tớ khoái thơ Bút Tre nên viết entry này muốn giới thiệu cho bà con hiểu rõ hơn về đặc điểm thơ Bút Tre. Bút Tre là bút hiệu của cụ Đặng Văn Đăng, còn gốc của thể loại thơ này thì bắt nguồn từ dân gian đã có lâu rồi. Chỉ tới lúc cụ Bút Tre phát huy nó nên người ta mới lấy bút hiệu của cụ để đặt cho thể loại thơ mà thôi. Có thể nói thơ Bút Tre là thể loại thơ “cưỡng từ đổi nghĩa, sửa dấu ép vần” độc nhất vô nhị của Việt Nam ta, tung hoành ngang dọc từ thành thị đến chốn quê, kể cả bình dân lẫn trí thức. Sau đây là đặc điểm thơ Bút Tre:
1) Chia cắt hai chữ lẽ ra phải được nối liền nhau, một chữ đặt ở cuối câu "lục" và chữ kia ở đầu câu "bát" nhằm mang ý nghĩa trào phúng cho một trong hai câu thơ.
Ví dụ:
Anh đi công tác bản Mường
Tè xong một cái lên đường về quê
Email anh viết thật bay
Bướm em mong đợi từng ngày từng đêm
nếu viết liền mạch thì phải là
Anh đi công tác bản Mường Tè, xong một cái lên đường về quê.
Email anh viết thật bay bướm, em mong đợi từng ngày từng đêm
nhưng do thơ lục bát ngắt câu 6/8 nên đã tạo tính trào lộng ở câu thơ thứ 2, gây cười cho người đọc.
2) Thêm hay bớt, hoặc đổi dấu ở những chữ phải hiệp vần trong thơ để câu thơ thành hài hước, châm chọc, rồi chú thích lại sau đó trong ngoặc đơn.
Ví dụ:
Mừng ngày mồng tám tháng ba
Chị em phụ nữ chúng ta vung lền (vùng lên)
hoặc:
Phụ nữ thường rất hay lười
Riêng em, anh thấy là người cần cu (cần cù)
3) Do niêm luật gieo vần, đủ từ trong câu nên cụm từ bắt buộc phải bỏ thiếu chữ khiến điều muốn diễn tả hóa thành khôi hài, rồi chú thích lại sau đó trong ngoặc đơn
Ví dụ:
Hai hòn ôm lấy Vũng Tàu (hai hòn đảo)
Chỉ khoan một cái thì dầu phun ra
Chị em du kích tài thay
Bắn tàu bay Mỹ rơi ngay cửa mình (cửa nhà mình)
4) Cố ý dùng chữ không đúng với luật bằng trắc của thơ lục bát khiến người đọc phải tự động nghĩ đến một chữ khác hợp với luật thơ, gây cười hài hước. Người biết gieo vần thì cười khỏi nói, còn với những người mù vần thì bó tay chấm com
. Ví dụ:
Khoai lang tiếp tế chiến khu
Chị em bóc thử một củ ăn liền.
Chợ Đồng Xuân nổi tiếng đồn
Có cô bán trứng vịt lộn rất to.
hoặc có thể là những từ dung tục, nhưng dùng từ khác thay thế và khi đọc thơ, tự người đọc phải nghĩ ra thay vào cho hợp vần (cái này cũng không dành cho người mù thơ):
Ví dụ:
Đồ Sơn sóng vỗ dập dồn
Ơ kìa cô gái ngửa tay ra bơi.
5) Gói ghém hình ảnh dung tục, liên tưởng tới chuyện khác:
Ví dụ thơ tả chị em du kích bắn súng:
Má kề nòng súng thẳng đơ
Tay thuôn chị cứ bóp cò sướng chưa?
Còn sau đây là thơ Bút Tre tớ sưu tầm có chọn lọc, tránh lặp lại các câu thơ đã phổ biến ở quá nhiều nơi. Một số thuộc loại hàng hiếm. Các bạn cứ theo đặc điểm trên, chỗ nào thấy ngang thì bỏ dấu theo luật bằng trắc, tìm từ gieo vần thích hợp đọc rồi tự sướng nha.
(Chồng đi công tác, dặn vợ ở nhà chăm con khướu)
Vợ ơi nhớ lấy câu này
Chồng đang đi vắng - không sờ lông chim
Nếu mà táy máy không xin
Chim nhà bị ốm nó im cả b... (buổi)!
***
Em Nga lặng lẽ ngắm buổi
tối đen như mực và rồi làm thơ
Tính em thích mộng cùng mơ
Cho nên em rất mong chờ buổi tối
Buổi tối cảm hứng đầy vơi
Em Nga chạm mạch một hơi mấy bài.
(Bài thơ này công nhận hay vật
) ***
Bài thơ Chuối
(Phan Bích Lân)
Muốn cho khỏe mạnh con người
Cơm xong thì phải có chuồi (CHUỐI) bồi dương (DƯỠNG)
Chuồi nào ăn cũng rất sương (SƯỚNG)
Đấy là tiêu chí được hương (hưởng) mỗi người
Chuồi ăn còn bổ cả phồi (PHỔI)
Còn vỏ thì phải lấy chồi (CHỔI) quét đi
Sạch rồi mới được nằm nghi (NGHỈ)
Cứ thế liên tục 2 quỳ (QUÝ) thì beo (BÉO)
Khỏe rồi thì lại thích đeo (xxx)
Nhưng nếu quá đá (quá đà) lại yều (YẾU) như cu (CŨ)
Lại còn thêm vấn đề ngu (NGỦ)
Ngày đêm đảm bảo phải đù (ĐỦ) 8 giơ (GIỜ)
Hàng ngày phải luyện hít thơ (THỞ)
Cửa trên cửa dưới phải mờ (MỞ) cho thoang (THOÁNG)
Thực hiện như thế hàng thang (THÁNG)
Trần mà được thế thiên đàng còn thua...
***
Anh theo đoàn đến bản Mường
Tè, bên con suối thân thương nghĩa tình
quân dân cá nước đất mình
Cùng nhau vui múa rập rình suốt đêm
Tấm lòng như chợt ấm thêm
Ngồi bên nói chuyện với em gái Hờ
Mông về mấy độ đợi chờ
Đến khi trời sáng mệt phờ người ra
Thời giờ đã điểm chia xa
Trèo vội lên chiếc (com) măng-ca đi về
Về xuôi nhớ quá anh thề
Lần sau lại ghé đến quê đất Tè (Mường Tè)
***
Cô gái chồng bỏ đi xa
Về nhà bố đẻ lệ sa hai hàng
Bố thương con gái vô vàn
Bùi ngùi chỉ ngọn nến tàn bảo con
Con ơi chớ có bồn chồn
Chồng về con nhớ rửa tay trắng tinh
Cơm bưng nước rót tận tình
Rồi bao nhiêu nỗi bất bình cũng qua
Nào ngờ vì quá xông pha
Chồng cô đứt gánh thành ma mất rồi
Khóc thương dòng lệ không nguôi
Bồi hồi cô nhớ cái buổi hôm xưa
Sầm sơn hôm ấy gần trưa
Nắng thì biêng biếc sóng đưa dập dồn
Đứng trên bãi biển bồn chồn
Ơ kìa cô gái ngửa tay ra bơi
Mắt trông về phía xa vời
Nào ngờ tàu hoả đã rời sân ga
Tàu này về chợ hàng Da
Đem nào là mực nào là cá thu
Tàu hoả rúc còi tu tu
Có anh thích chí thò chân ra ngoài
Chân anh có một mét hai
Nhìn thấy cô gái nó dài gấp đôi
Từ đấy hai người thành đôi
Chuyện tình tôi kể hết rồi từ đây
***
Kính thưa các vị Đại biêu (đại biểu)
Kính thưa các vị quan liêu chúng tà (chúng ta)
Hôm nay 'sinh hoạt' họ nhà
Trước là' nghị sự' sau là đánh chen (đánh chén)
Phải làm đáng hoáng một phen (đàng hoàng)
Cho thêm củng cố cái ghen quan liều (quan liêu)
Tiện đây xin nói đôi điều:
Anh em ta phải thương yều lẫn nhau
Lần lần kẻ trước quan sau
Họ quan ta phải cùng nhau tiến lền (tiến lên)
Cắn sâu bắt dễ cho bền
Cho vinh gia mãi cái nền nhà liêu
Xin mời các vị phát biêu (phát biểu)
Theo tôi muốn phất họ ta
Liêu ta phải có cái gan nói liều
Thành tích báo cáo phải in
Ấn cho đẹp, trên mới tin là đùng (đúng)
Đi cơ sở cố 'a cùng'...
Quyết tâm bám sát quần chùng nhân dân (quần chúng)
***
1. Chồng đi công tác bị tai nạn gửi thư về cho vợ:
Anh đi công tác Quảng Đà
Không may gặp nạn trên phà sông Gianh
Chân tay thì vẫn nguyên lành
Riêng cần khởi động tan tành khói mây
2. Vợ gửi thư vào động viên :
Cần hỏng thì có hề chi
Miễn là giữ được hai bi về dùng
Ra ngoài gặp bác sĩ Tùng
Cấy cần số mới ta dùng vẫn ngon
***
Quê hương tôi.
Quê hương tôi đẹp tuyệt vời
Ở dưới có nước trên trời có mây
Xin mời bạn hãy về đây
Để thăm quê tớ mỗi ngày một sang
Con đò dịch đít sang ngang
Xa xa có một cái làng thò ra
Đằng kia là một vườn na
Đằng này thì có mấy bà chổng mông
Cây lúa cao sản ngoài đồng
Đến mùa thu hoạch nhà nông vui cười
Quê tôi thế đấy bạn ơi
Nhờ có đổi mới nên đời thêm xuân
Con gái giờ chẳng mặc quần...
Mà mặc váy ngắn hở chân hở đùi
Ngày hội mới thật là vui....
(khảo dị 2:
…
Con gái giờ chẳng mặc quần
Váy ngắn đến bẹn, cái chân rõ dài
Áo mặc cúc chẳng thèm cài
Vươn vai hít thở đứt vài…cái khuy)
***
Thời nay đang sống bằng tinh
thần là chủ yếu, nào mình làm thơ
***
Hoan hô đại tướng Võ Nguyên
Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về
Cờ hoa sáng rực trời quê
Nhà nhà phấn khởi hả hê nhà nhà
Cùng nhau hát khi hoàn ca
Bài ca giải phóng sáng loà Điện Biên
Hoan hô đại tướng Võ Nguyên...
(Trường ca Điện Biên )
***
Hoan hô anh Nguyễn Chí Thanh,
Anh về phân bắc, phân xanh đầy nhà
Lợn gà vui sướng hát ca
Bà già trẻ lại, chạy ra chạy vào.
***
Hoan hô đồng chí Võ Văn
Kiệt hết cả sức nằm lăn ra giường.
***
Bác Hồ đi dép cao su
Ai đi dép nhựa ăn cơm Bác Hồ
***
Cụ Lênin ở nước Nga
Sao lại đứng giữa vườn hoa Ba Đình
Hai tay cụ cứ khuỳnh khuỳnh
Mắt la mày lét như rình trộm ai.
***
Hôm nay trời nhẹ mây cao
Anh Ga ga Rỉn bay vào vú tru (vũ trụ)
Trên cành con khỉ đánh đu
Thằng Ngô Đình Diệm mút kem cụ Ồ
Cụ vào bệnh viện Việt Xô (tại chắc nó độc mồm độc miệng)
Ba tháng cụ khỏi, CỤ Ồ MUÔN NĂM
***
Hoan hô đồng chí Phạm Tuân
Bay vào vũ trụ một tuần về ngay
- Nước mình còn thiếu dân quân
Tại sao lại bắn thằng Tuân lên giời ?
***
Hôm nay giải phóng Sài Gòn
Bà con phấn khởi chạy bon ra đường
Có cô đang ngủ trên giường
Vội vàng tỉnh dậy, bị thương vào tày (tay)
Ô tô cấp kíu đến ngay
Đưa vào bệnh viện ba ngày thì khoi (khỏi)
***
Bác Hồ nằm ở trong lăng
Nhiều hôm bác bỗng nghiến răng giật mình
Rằng giờ chúng nó linh tinh
Tuổi tên của mình chúng ném xuống ao
Ao nào thì có ra ao
Cái tròn cái méo, cái nào cũng sâu
Hỏi rằng tướng Giáp đi đâu?
Dạ thưa tướng Giáp lo khâu... đặt vòng (lo vấn đề kế hoạch hóa Gia đình của XH)
Ngày xưa đại tướng công đồn
Ngày nay đại tướng gác .. đùi chị em.
***
Hôm qua anh đến chơi nhà
Thấy mẹ chăn vịt, thấy cha chăn ngồng (ngỗng)
Thấy em hát nhạc Trịnh Công
Sơn xanh, sơn đỏ, anh không dám vào
***
Chồng bà mới chết hôm qua
Vừa năn, vừa khóc, vừa xòa, vừa rên (nắn / xoa)
***
Nhà bên buổi tối rất ồn
Mấy cô con gái vật lộn lẫn nhau
***
Một yêu đầu bạc ánh kim
Hai yêu anh có cái tay rất dài
***
Làm gà thì phải vặt lông
Sau đây đến lượt Hơ mông ra chào
Vỗ tay cho một tràng nào
Xong rồi Hơ lại đi vào ... Tày ra
***
Rừng xanh núi đỏ um tùm
Thương anh địa chất cưỡi hùm lên non
Chiều về ngựa phóng bon bon
Tay anh nắm chặt hai hòn thạch anh.
(Rõ ràng là anh ấy rất yêu nghề, lên tận những nơi rừng thiêng nước độc để làm việc. Khi tìm được những mẫu đất đá quý, anh giữ chặt không rời...)
***
Ra đi dặn vợ ôn tồn
Ở nhà em hãy giữ...nhà cho anh!
***
Chưa di chưa biết Vũng Tàu
Đi rùi mới biết phê hơn vũng nhà
Vũng nhà khoan mãi chẳng ra
Vũng Tàu khoan cái dầu ra ầm ầm.
***
Vũng Tàu nằm giữa hai hòn
Chỉ khoan một cái là dầu phọt lên.
***
Nha Trang, Đà Lạt, Vũng Tàu
Không bằng cái vũng có...râu ở nhà
***
Chưa đi chưa biết Cao Bằng
Đi rồi mới biết chỗ bằng chỗ cao
Chưa đi cũng chẳng làm sao
Đi rồi sẽ biết chỗ cao chỗ bằng
***
Chưa đi chưa biết Hòn Gai (Quảng Ninh)
Đi về mới thấy hòn nhà dài hơn
Hòn nhà chênh chếch sao hôm
Hòn gai ưng ức ồn ồn Sao Mai (Giải Sao Mai 2003)
***
Chưa đi chưa biết Hòn Gai
Đi rồi mới biết thua hai hòn nhà
Hòn nhà hơi yếu hơi già
Nhưng mà bảo đảm hơn là Hòn Gai!
***
Chưa đi chưa biết Đồ Sơn
Đi rồi mới biết có hơn đồ Nhà
Đồ Nhà như cái lá đa
Đồ Sơn như cái bàn là Liên Xô.
***
Chưa đi chưa biết Đồ sơn
Đi về mới biết chẳng hơn đồ nhà.
Đồ Sơn là của quốc gia
Đồ nhà là của ông bà ngoại cho.
Đồ Sơn chỉ mất tiền bo
Đồ nhà ôm mối bận lo cả đời.
Đồ Sơn không muốn thì thôi
Đồ nhà không muốn phải chơi tới cùng.
***
Chưa đi chưa biết Cửa Ông
Đi rồi mới thấy toàn mông với giò
Chưa đi chưa biết Cửa Lò
Đi rồi mới thấy toàn giò với mông.
***
Chưa đi chưa biết Bà Đen,
Đi rồi mới thấy đen hơn bà nhà.
Bà nhà tuy có hơi già,
Nhưng mà vẫn trắng hơn là Bà Đen
***
Chưa đi chưa biết Hòn Chông (Bể Đông)
Đi rồi mới thấy hòn chồng mình hơn
Thế mà nghe nói Hòn Rơm (Phan Thiết)
Cũng còn ăn đứt hòn bờm nhà ai
***
Không đi không biết cửa Lò
Đi rồi mới biết cửa mình mở ra
Cửa mình tấp nập vào ra
Hàng nội hàng ngoại đều qua cửa mình. (cửa khẩu hải quan cửa Lò)
***
Hà Tiên có một cái Hòn
Chông cắm giữa biển lại còn xi măng
Lò đứng ngay giữa đồng bằng
Nam Bộ giúp tỉnh lằng nhằng kiếm thêm
Tiền vô ngân sách ngày đêm
Hà Tiên giờ muốn có thêm... vài hòn
***
Anh đi công tác Buôn Mê
Thuột xong một cái anh về Plây
Cu anh tuy có hơi gầy
Nhưng anh vẫn cứ ngày ngày nhớ em
***
Anh đi công tác đảo Côn-
Lôn em nhớ quá bồn chồn không yên
***
Em đi công tác đảo Côn
Lôn rộng bát ngát bồn chồn chờ anh.
***
Anh đi công tác đảo Côn
Lôn em thao thức bồn chồn nhớ anh
***
Hôm qua học tập chính tri (chính trị)
Cán bộ ngồi ỳ, chẳng chịu phát biêu (phát biểu)
Cơm ăn chẳng được bao nhiêu
Đảng uỷ lại bắt phát biêu cả b … (cả buổi)
***
Tuy già mà bác vẫn tung
Còn chui qua lỗ chiếc vòng mùa xuân.
(trò chơi tung còn của người Mường)
***
Vào trong hang Bác âm u
Chị em phụ nữ bỏ mu ra chào. (bỏ mũ)
***
Có 2 anh chị đi chơi
Bỗng đâu hòn đá nó rơi vào đầu
Gọi bác sĩ thì còn lâu
Sẵn đây anh có hộp dầu con hô (con hổ)
Lại thêm 1 ít thuốc bô (thuốc bổ)
Anh hoà 2 thứ anh đô vào mồm (đổ)
***
Trẻ con thì phải dùng bim (bỉm)
Sau đây mời bác xơi chim em quày (quay)
***
Đêm nay đã nhỡ chuyến đò
Mình ơi mở cửa mình cho tôi vào
Bầu trời rộng lớn nhiều sao
Cửa mình hơi bé tôi vào khó ghê ... (Cửa nhà mình)
***
Chưa vô chưa biết Báck Khoa
Vô rồi mới biết toàn hoa cứt lợn.
***
Hôm nay em ở nhà Ơ (Alone)
Lôn em thì lại rất chờ anh sang
***
Nhìn em thấy thật là gian
nan và vất vả, anh càng yêu hơn
***
Giữ dao phải giữ đằng chuôi
Giữ chồng phải giữ cái đùi của anh
***
Cô Ba đi chợ Vân Đồn,
Vừa đi vừa lấy lông gà xỉa răng.
***
Mời anh vào quán kara-
OK em đã mở ra sẵn sàng (karaoke)
***
Nhân ngày thương binh liệt si (liệt sĩ)
Chị em phụ nữ cùng đi đặt vòng
Hoa về tưởng nhớ đến công
ơn các liệt sĩ hết lòng vì dân
***
Con ơi chớ lấy pháo binh
Đêm đêm nó bắn rung rinh cửa nhà
***
Rủ nhau lên núi đi cầu
nguyện cho bè bạn vừa giàu vừa sang
***
Bấy lâu nô nức tiếng đồn
Bây giờ mới được thấy mặt Ngọc Linh
***
Nhác trông thấy Võ Kiều Thu
Anh em cuống quýt dương tay lên chào
***
Em kia ngơ ngẩn cười ruồi
Thầm ao ước được một buổi để chơi
***
Sáng ăn một bán bún riêu
Chiều lên hội nghị phát biêu (biểu) cả b... (buổi).
***
Em ơi chớ có bồn chồn
Chồng về em nhớ rửa tay sạch bong
Cơm bưng nước rót tận phòng
Cốt sao thể hiện tấm lòng hiền thê
***
Đêm nay vằng vặc trăng lu
Ông mải đọc sách thò chân ra ngoài
***
Thầy mo khăn gói về xuôi.
Giữa đường ngồi nghỉ giở ... báo ra xem.
***
Trời mưa thì mặc trời mưa
Nếu mà mưa quá thì ta đi ồ (Ô)
***
Cô kia tát nước bên cồn
Sao cô lại để cái.. đùi thò ra
***
Buồn buồn ra đứng bờ ao
Ai ngờ chó cắn buồn ơi là buồn
***
Đi ra đầu ngõ uống cà
Phê lên phê xuống phê ra phê vào.
***
Chưa đi chưa biết Sài Gòn
Đi rồi mới biết chẳng còn một xu
Về nhà mới thấy mình ngu
Mình tiêu thì ít, thằng “cu” thì nhiều.
***
Ngồi buồn cởi cúc xem ch…
Còn hơn vào rạp xem phim nước mình
(thơ Trần Đăng Khoa)
***
Ước gì em biến thành trâu
Để anh là đỉa anh bâu vào đùi
Ước gì anh biến thành chầy
Để em làm cối giã ngày giã đêm
Ước gì anh hóa thành chồn,
Vào trong buồng tắm cọ lưng cho em
***
Không vô không biết bút tre
vô rồi mới biết muốn tè ra ngay
Chưa ăn chưa biết cu đơ
Ăn rồi mới biết nó đờ cu ra
***
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô thị họ vừa nung vôi.
***
Em là em ghét ông giời
Em mà bắt được cắt rời ông ra.
***
Vui thay cái phận đàn ông
Trời sinh ra lại có lông ở mồm
Vui thay cái phận đàn bà
Trời sinh ra lại có ba quả đồi
***
Ông Tây ít tóc nhiều râu
Hình như lông lá kéo nhau xuống …đùi!
***
Hội thảo nó nói tiếng Tây
Mình nói tiếng Việt, nó ngây ra nhìn
- Pờ li, nót Viet nam mi!
- Ôkê, tao chuyển sang liền Ăng lê
Thằng Pháp nghe mãi phát ghê
Mày nói tiếng Việt tao nghe cho rồi!
***
Táo tây cũng giống táo ta
Chẳng qua kích thước gấp ba bốn lần.
***
Đầu năm muốn làm thơ khai
xuân tặng bè bạn, rặn hoài không ra
***
Đầu năm chẳng biết chúc gì?
Thay vì lời chúc ta...ghì lấy nhau.
***
Chơi xuân có thể cởi...trần
Nhưng mà phải nhớ mặc...quần nghe em.
***
Hôm qua bị mất con cu
gáy hai tháng tuổi lúc tù mù đêm.
***
Trên trời con quạ bay qua
Vừa loáng một cái mất cha con gà.
***
Nhà tớ có con mái già
Thằng chồng nó đã thành ma lâu rồi
Thế nên “bứt rứt” chuyện đời
Nàng ta quyết định đi mồi trống choai
Một hôm gặp được gã trai
Trẻ trung bụ bẫm tràn đầy sức xuân
Nàng ta bẽn lẽn đến gần:
“Ê ku! mày thích mặc quần hay không?”
Thế là, cởi hết chạy rông
Thế là, xong dzụ kiếm chồng ô hô!
Post a Comment